O nas

Historia:

Śląskie Centrum Radiometrii Środowiskowej działające w strukturach Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach rozpoczęło działalność na początku lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia w związku z występowaniem narażenia radiacyjnego w podziemnych zakładach górniczych. Narażenie to wywołane jest obecnością wód o podwyższonej koncentracji izotopów radu (tzw. wód radonośnych) oraz powstających z nich osadów promieniotwórczych (wewnątrz rur, w chodnikach kopalń lub na dnie osadników i cieków wodnych). Narażenie to nie ogranicza się tylko do podziemi kopalń ponieważ wody dołowe odprowadzane są na powierzchnię, gdzie generują zagrożenie dla wszystkich ludzi przebywających w ich bezpośrednim sąsiedztwie jak również dla środowiska naturalnego – zwierząt i roślin.

Badanie skutków wprowadzania do środowiska substancji radioaktywnych, czyli szeroko rozumiana ochrona radiologiczna oraz radioekologia, jest głównym obszarem badań prowadzonych przez nasz zespół. Badania te możliwe są tylko dzięki najnowocześniejszej, a zarazem unikalnej na skalę Polski aparaturze pomiarowej. Centrum działa w ramach krajowego systemu monitoringu radiacyjnego nadzorowanego przez Państwową Agencje Atomistyki oraz jest członkiem międzynarodowej sieci ALMERA nadzorowanej przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej IAEA. Centrum świadczy kompleksowe usługi badawcze oraz eksperckie w obszarze ochrony radiologicznej.

Zespół:

Pracowali z nami:

• dr hab. inż. Jan Skowronek
• dr hab. Irena Pluta
• dr Jolanta Lebecka
• dr Ireneusz Tomza

Wyposażenie i pracownie:

Spektrometria promieniowania gamma

5 spektrometrów promieniowania gamma wyposażonych w detektory HPGe o wydajnościach względnych od 30 do 50%.
Zakres energetyczny: 35 – 3000 keV
Dolny limit detekcji dla Cs-137: 0,1 Bq/kg przy czasie pomiaru 80 000 s i wielkości próbki ok 150 g. Dla próbek ciekłych istnieje możliwość zatężenia i obniżenia limitów detekcji nawet do 0,01 Bq/kg.
Domki osłonne ołowiane o grubości 15 cm wykonane z ołowiu niskotłowego.

Spektrometry ciekłoscyntylacyjne LSC

• ultraniskotłowy spektrometr ciekłoscyntylacyjny (LSC) Quantulus 1220 (2 urządzenia)
• przenośny spektrometr ciekłoscyntylacyjny (LSC) TRIATHLER
• Tri-Carb 5110 TR – niskotłowy spektrometr ciekłoscyntylacyjny
• Tricarb 2910 TR – niskotłowy spektrometr ciekłoscyntylacyjny

Spektrometry promieniowania alfa

• spektrometr promieniowania alfa wyposażony w detektory Si (PIPS)
• Powierzchnia czynna detektorów 450 mm²
• 12 niezależnych komór pomiarowych
• oprogramowanie do analizy widma GENIE^TM 2000

Dozymetria termoluminescencyjna TLD

Laboratorium dysponuje:

• zautomatyzowanym systemem do pomiaru dawek firmy Panasonic, w którego skład wchodzi: automatyczny czytnik UD-7900M, irradiator UD-794 oraz dawkomierze typu UD802, UD807 i UD813
• czytnikami detektorów termoluminescencyjnych Harshaw TLD Reader 5500 oraz Reader Analyser TLRA-95
• aparatem rentgenowskim (320 keV) z zestawem filtrów
• instalacją do wytwarzania skolimowanej wiązki promieniowania gamma wyposażoną w źródła ¹³⁷Cs o aktywnościach 0,01 Ci, 1 Ci i 100 Ci
• zdalnie sterowaną ławą kalibracyjną
• urządzeniem do panoramicznego napromieniania obiektów promieniowaniem gamma (źródło ¹³⁷Cs, 50 mCi)
• urządzeniem do panoramicznego napromieniania obiektów promieniowaniem neutronowym (źródło ²⁴¹Am-Be, 1Ci)
• urządzeniem do napromieniania obiektów promieniowaniem beta (źródło ⁹⁰Sr/Y, 50 mCi)

Pracownia radonowa

• System RADOSYS do odczytu detektorów śladowych CR-39
• AlphaGuard – aktywny miernik stężenia radonu
• RAD7 – aktywny miernik stężenia radonu i toronu
• SARAD Radon Scout PMT – system do pomiarów stężenia radonu za pomocą komór Lucasa
• Komora klimatyczna 17 m³ oraz zestaw źródeł radonu i toronu
• Modułowa komora ekshalacyjna o regulowanej objętości 30, 60 i 90 L
• Komory do pomiarów ekshalacji radonu z gleby

Pracownia Radiochemiczna kl. II

Pracownia Radiochemii wyposażona jest w urządzenia służące do wstępnego przygotowania, następnie preparatyki chemicznej różnych próbek środowiskowych.

Najważniejsze z nich to:

• piece muflowe firmy Nabertherm z możliwością zaprogramowania kilku etapów (rożnych temperatur) spopielania próbki w zależności od matrycy
• suszarki laboratoryjne firmy Memmert z płynną regulacją temperatury do 210°C
• wytrząsarka laboratoryjna firmy GFL z regulowaną częstotliwością wytrząsania, stosowana do próbek o większej objętości (do 1 L)
• wytrząsarka laboratoryjna typu Vortex, do próbek o niewielkiej objętości
• zestaw płyt grzejnych z wbudowanym mieszadłem magnetycznym
• miernik firmy WTW wraz z dedykowanymi sondami do pomiarów parametrów wody lub próbek ciekłych: pH, przewodności elektrolityczna, potencjał redox, stężenie tlenu
• wagi analityczne firmy Sartorius i Radwag

Pracownia źródeł promieniowania kl. Z

W pracowni znajduje się:

• aparat rentgenowski (320 keV) z zestawem filtrów
• instalacja do wytwarzania skolimowanej wiązki promieniowania gamma wyposażoną w źródła ¹³⁷Cs o aktywnościach 0,01 Ci, 1 Ci i 100 Ci
• zdalnie sterowana ława kalibracyjna
• urządzenie do panoramicznego napromieniania obiektów promieniowaniem gamma (źródło ¹³⁷Cs, 50 mCi)
• urządzenie do panoramicznego napromieniania obiektów promieniowaniem neutronowym (źródło ²⁴¹Am-Be, 1Ci)
• urządzenie do napromieniania obiektów promieniowaniem beta (źródło ⁹⁰Sr/Y, 50 mCi)

Galeria: